IES A Basella (Vilanova de Arousa, Pontevedra)

 Recentemente, un estudo realizado por un equipo de investigadores chinos e estadounidenses demostra que manter unha relación sentimental afecta á arquitectura do cerebro. Igual iso de que “o amor nos cambia” é máis certo do que pensabamos nun principio.

Segundo unha publicación dunha revista estadounidense, chamada Frontiers in Human Neuroscienc, unha persoa namorada ten unha maior conectividade entre as rexións do cerebro asociadas ca recompensa, a motivación, a regulación da emoción e a cognición social.

Para chegar a esta conclusión o equipo utilizou técnicas de neuroimaxe, neste caso concreto utilizaron imaxes de resonancia magnética funcional para examinar as diferenzas dos patróns de conectividade cerebral en 100 estudantes universitarios. Estes foron separados en tres grupos: os que dixeron estar namorados, os que deixaran de estalo e os “solteiros”.

Os investigadores encontraron no grupo dos namorados un aumento da actividade cerebral en reposo nunha zona chamada córtex do cíngulo anterior do hemisferio esquerdo, o que suxire que este área do cerebro está moi relacionada co estado de namoramento.

 Por outro lado, a actividade cerebral en outra área (o núcleo caudado bilateral) reduciuse significativamente no grupo dos que deixaran de estar namorados. Esta estrutura do cerebro está asociada ca detección de recompensas, a expectativa, a representación dos obxectivos e a integración da información sensorial.

Moitos nunca nos paramos a pensar se a lúa vai desaparecer do ceo ,  se sempre estará aí , coa terra . Estudos recentes din que a lúa estase a afastar da terra. Nun proceso moi lento , como todo na natureza , a lúa sepárase 4 centímetros por ano da terra , isto podería facer que , dentro de millóns de anos a lúa sexa atrapada pola gravidade solar e mergullida nun inferno ardente , do que non volvería xamais , pero porque se da isto ? A terra móvese cada vez máis despacio polo influxo da auga, e, ao moverse máis lento, a lúa faino máis rápido , o que fai que se afaste , isto dase pola terceira lei de Newton .   Cando a lúa desapareza, as mareas serán menos marcadas pero non nos preocupan moito os efectos porque á lúa aínda lle quedan por diante moitos millóns de anos, e o noso planeta será engulido polo Sol antes de notar os efectos do escape da lúa.

Como curan enfermidades as células nai no programa Redes para la Ciencia.

O característico personaxe de Sir Arthur Conan Doyle, o cal deixou unha gran pegada dende a literatura ata a propia ciencia actual, foi o detective Sherlock Holmes, coñecido polos seus métodos detectivescos tan innovadores e sorprendentes da época. Tódolos crímines máis complexos eran resoltos mediante diferentes técnicas das que Doyle foi precursor, de métodos científicos que as empresas de detectives nin sequera utilizaban nesa época, manifestándoas nos relatos de Holmes.

Con tal detective a ciencia forense, a criminalística, adelantouse varios anos, nos seus relatos, con técnicas como: análise químico,  inspección microscópica, análise grafolóxica, residuos de explosivos, tipografía… Sendo tamén nestas historias onde primeiro se realizou a análise de pegadas, dez anos antes de que fora usado pola Scotland Yard.

Entre outras das innovacións, que através do personaxe de Holmes chagaron ata nós, son:

• Análise balístico: onde Holmes no relato de “Los hacendados de Reigate“, introduce coñecementos de balística para determinar a arma que disparou a bala. Actualmente os expertos coinciden con Holmes dicindo que cada arma é única.
• Análise sanguíneo: no “Estudio en Escarlata” realízase por primeira vez o análise dunha mostra de sangue, trece anos antes de que se comezara a aplicar esta técnica e un siglo anterior ás probas de ADN.

Os relatos de Sherlock Holmes, ademais de aportar novas técnicas, serviron tamén como inspiración dende a literatura ata os propios científicos, como no caso de Edmond Locard, quen se baseou nos métodos de Holmes para crear as súas propias teorías sobre probas indiciarias, e marcou o rumbo dos equipos de investigación de crímenes: os CSI do século XXI.

Dende entón os libros de Sherlock Holmes foron recomendados para aquelas persoas que se quixeran dedicar á criminalística para saber as súas raíces. Quen pensaría que un personaxe literario podería aportarnos tanto e en tantas formas?

Seriamos capaces hoxe de actos atroces coma o xenocidio nazi, coma unha III Guerra Mundial, despois de todo o vivido no pasado? Podería a humanidade recaer na violencia e dar péa un novo desastre de proporcións universais, cobrando miles de vidas inocentes? Non, é o que di a xente, pois estes horribles feitos son parte do pasado. Froitos da incultura, do fanatismo, da inmoralidade, que no presente xa non existen.

Non sexades tan optimistas. O home é o lobo do home, dicían na Antiga Roma, ó ver as barbaridades que a humanidade era capaz de facer contra si mesma. E quizais non se equivocaban. Ó longo da Historia realizáronse numerosos experimentos co fin de demostrar rotundamente se somos ‘bos’ ou ‘malos’ por natureza. Algúns dos máis destacados, quizais pola súa falta de ética ou a brutalidade dos resultados, foron os realizados por Stanley Milgram e Philip Zimbardo.

O experimento de Milgram consistía en demostrar que, baixa a influenza dunha figura de autoridade, calquera persoa podía facer dano a outra sen importar as consecuencias, mesmo se a vida deste peligraba.

Os corenta participantes non sabían o verdadeiro motivo da proba, e pensaban que se trataba dun estudo sobre a memoria e o aprendizaxe. O experiemento consistía en que o suxeito (o profesor) debía formular a outra persoa (o alumno) unha serie de preguntas. Se a resposta era incorrecta, debía ‘castigalo’ cunha descarga eléctrica cada vez máis forte. O profesor e o examinador da proba estaban nunha sala e o alumno noutra, para evitar o contacto visual co suxeito. Por suposto, todo era falso. O alumno non recibía en ningún momento as descargas, e en realidade era un cómplice da proba que debía queixarse pola dor das correntes e, chegado un punto, advertir que sufría problemas cardiacos e que comezaba a doerlle o peito. Cada vez que o suxeito dubidaba, o examinador lle dicía que debía continuar polo ben do experimento, a pesar dos xemidos de dor que se escoitaban do outro lado.

Das corenta persoas que participaron, o 65% continuaron  proporcionando ó alumno descargas eléctricas; todos eles ata 300 voltios, e 25 acadaron o nivel máximo (450 voltios de intensidade), mesmo cando as queixas e os gritos de dor deran paso ó silencio total por parte do estudante.

Cinco anos depois, Philip Zimbardo levou a cabo na Universidade de Stanford outro experimento, cuxo fin era descubrir a influenza dun ambiente extremo no comportamento dos suxeitos. Coñecido como o experimento do cárcere de Stanford, o profesor Zimbardo instalou no sótano da Universidade unha prisión ficticia, e repartíronse os roles de garda e prisioneiro aleatoriamente entre os vinte e catro participantes, todos estudantes universitarios. Os carceleiros tiñan todo o poder sobre os reclusos, e podían maltratalos e humillalos todo o que quixesen sen consecuencias nin rendir contas a ninguén. Teóricamente, o experimento debería durar dúas semanas, pero foi cancelado ós seis días. A inmensa maioría dos gardas mostraban grandes mostras de sadismo cos prisioneiros que, humillados e torturados, se negaban a abandonar o experimento e mesmo parecían disfrutar. Unha estudante de posgrado protestou ante as condicións inhumanas que presentaba o cárcere de Stanford e, segundo as palabras de Zimbardo, foi a primeira de cincuenta persoas que visitaron a prisión que se horrorizaron dos feitos que alí ocorrían.

Ambos experimentos foron fortemente cuestionados pola súa falta de ética e moi criticados, pero os seus resultados, a pesar dalgunhas taras, non poden cuestionarse. Xente da rúa e estudantes da Universidade demostraron ser capaces de ignorar o sufrimento alleo a pesar de ser eles a causa, ou mesmo disrutar provocándoo, dando mostras dun sadismo realmente perturbador.

As conclusións destes experimentos e moitos outros, coma a Terceira Onda, demostran que o ser humano é por natureza malvado, egoísta e submiso. Sen embargo, todos temos familia, amigos, unha vida rodeada de xente bondadosa que se preocupa polos demais tanto ou máis que por si mesmos. Todos coñecemos bebés inocentes, nenos sen maldade algunha, e non somos capaces de pensar que poidan chegar a ser crueis a niveis tan extremos.

Vós que pensades? Somos anxos de ás brancas ou negras?

O pasado mes de Novembro, celebrouse en Madrid a decimocuarta edición do  congreso mundial sobre humanoides ao que asistiron 400 desarrolladores e empresas de máis de 30 países.O protagonista deste evento foi Nao, un pequeno humanoide de 58 cm que é un dos robots máis complexos fabricados ata agora. Conta con sensores que lle permiten recoñecer persoas, facer planos dunha habitación para evitar os obstáculos, agarrar obxectos etc. Espérase que Nao sexa o xoguete do futuro aínda que agora se use con fins educativos e de investigación.

Outro robot que non pasou desapercibido foi iCub, que presenta características similares ás dun neno entre 3 e 4 anos. É capaz de tocar un instrumento musical e de compoñer. Está deseñado para que no futuro sirva de axuda a persoas con incapacidade. España presentou a Teo, un humanoide co peso e a medida dunha persoa (60 kg e 1,7 m de altura) de fabricación totalmente española. Camiña, planea rutas para dirixirse dun lado a outro, agarra obxectos de pequeno tamaño como libros e  mantén constantemente o equilibrio.

Os esforzos destes investigadores diríxense a que o antes posible, estes humanoides sexan parte dos electrodomésticos do fogar, axudándonos a realizar as nosas tarefas e interactuando con nós. Seremos bos amigos?

  Se celebra en Madrid “Humanoids”

Ao final tiñan razón as nosas avoas e nais cando nos dicían “Non te rasques, que é peor”. Sempre o tomamos como unha broma pero agora a ciencia demostra que tiñan toda a razón do mundo. Nunha investigación que fixo a Escola Universitaria de Medicina de Washington confirmou que o acto de rascarse non alivia a sensación de proído senón que a estimula todavía máis. A clave está na serotonina. Cando nos rascamos causamos dor na pel, e esta sensación pode interferir ou superar ao proído facendo que as células nerviosas da medula espiñal transmitan ao cerebro sinais de dor e non de proído. Según o director da investigación “o problema é que cando o cerebro recibe as sinais de dor, responde ante elas producindo serotonina, un neurotransmisor que axuda a controlala. Pero a medida que esta se estende dende o cerebro á médula espiñal, decatámonos de que pode moverse dende as neuronas detectoras de dor ás celulas nerviosas que regulan a intensidade da proído”.

Os investigadores colleron ratos e elimináronlles os xenes que regulan a produción da serotonina. A continuación inxectáronlles unha substancia que lles provocaba fortes proídos na piel, e os roedores apenas se rascaban. A continuación inxectáronlles serotonina e os ratos comezaron a rascarse compulsivamente.

A conclusión que chegaron os investigadores é que as sensacións de proído e dor transmítense ao cerebro por vías diferentes pero á vez relaccionadas entre elas. Por iso, o feito de rascarse aliva o proído temporalmente, pero ao cabo dun tempo deixa de surtir efecto. As células nerviosas da medula espiñal, chamadas GRPR, encárganse de transmitir a sensación de picazón da piel ao cerebro. Para o doctor Chen, unha forma de tratar o proído crónico sería bloquear a comunicación entre a serotonina e as famosas células.

Moita xente coñece ao atleta Usain Bolt, que posúe o récord mundial dos 100m lisos en 9.58 segundos. Este récord, según estudos, si é superado, non o será por máis dunha diferencia do 0.05% cara o ano 2027. Visto isto cabe preguntarnos: que factores inflúen na velocidade que pode acadar o ser humano?

Unha característica foi que Bolt, no ano que conseguiu marcar ese récord, estaba preto do máximo rendemento deportivo (que se acada aos 26 anos de idade). Unha vez superado este punto, o rendemento comeza a baixar ata que morremos.

Outro dos factores que inflúen na velocidade é o equipamento (unhas zapatillas axeitadas, roupa lixeira…) e a biomecánica da persoa. É moi importante que a amplitude e a frecuencia das zancadas vaian moi unidas. Os límites físicos de Bolt son 1.95m de altura e 94kg de peso. Isto fai que aínda que teña que mover moita masa, as pernas longas axudan á biomecánica polo efecto da palanca. Segundo o matemático Noubary, Usain Bolt é o exemplo perfecto que combina as vantaxes mecánicas dun home alto coas fibras de contracción rápida dun home pequeno. Ademáis da forma física, os expertos afirman que hai outros factores que inflúen nestas probas deportivas, como a dotación xenética do atleta. Reza D. Noubary, calculou que o récord dos 100m lisos acadará os 9.40 segundos cara o ano 2040, e non se poderá superar. O matemático concluíu que si Bolt traballase no tempo de reacción, podería chegar a superar o seu récord unha vez máis.

No 2011, un estudo comprobou que a velocidade dun corredor está relacionada coa forza coa que se impulsa hacia arriba cando salta, polo que canta máis forza, máis velocidade. Se facemos os cálculos, obtemos que a velocidade máxima que pode soportar o ser humano é de aproximadamente 69km/h (Bolt conseguiu o récord a 40km/h aproximadamente). A esa velocidade, seríamos capaces de correr os 100m en 5.18 segundos (máis rápido que un guepardo, por exemplo). Se intentásemos correr a máis velocidade, as nosas pernas non resistirían o esforzo e romperían.

É asombroso como pode chegar a forzarse o corpo dun ser humano, chegando a límites insospeitables. Non sei se algún ser humano chegará a superar a velocidade dos 60km/h, pero sería asombroso que alguén o conseguira.

 A contaminación do aire convirteuse no maior risco da saúde ambiental do noso planeta, provocando arredor de 7 millóns de mortes ó ano, case unha de cada oito mortes.

As cifras obtidas pertencen ao 2012, as cales duplican anteriores estadísticas e determinan que a contaminación xa está dentro dos fogares (estufas de madeira ou carbón) e por suposto a contaminación tamén está fora dos nosos fogares (tráfico), provocando máis mortes que o tabaco, mortes na calzada ou por diabetes, todas xuntas.

A OMS indicábanos, en 2008, unha cifra de 3′5 millóns de persoas falecidas por algún motivo relacionado coa contaminanción ambiental, cifra que é exactamente a metade da actual. Estas cifras son sorprendentes e dramáticas, e polo tanto un xigantesco problema que nos afecta a todos, tanto a países en desenvolvemento como desenvolvidos.

Os datos afirman que de unha forma máis precisa que 3′7 millóns de persoas morreron por causas ambientais externas e o resto, 4′3 millóns, débense a polución do interior de fogares. As mortes están relacionadas con cardiopatía isquémica, ictus, enfermidade pulmonar obstructiva crónica , cancro de pulmón e infeccións respiratorias graves.

 Según a OMS os  grupos máis propensos na sociedade son as mulleres, nenos e anciáns, e afecta sobre todo as poboacións de baixos e medios ingresos como o Sudeste Asiático, Pacífico Ocidental ou África.

Rosetta  é unha sonda espacial da Axencia Espacial Europea (ESA) que foi lanzada o 2 de marzo do 2004. A misión da sonda é a de orbitar arredor do cometa 67P/Churiumov-Guerasimenko en 2014 y 2015, enviando un módulo de aterrizaxe, Philae, á superficie do cometa.

 Philae que cumpliu os 10 años de viaxe ata o cometa enganchada á Rosetta, soltouse o 12 de novembro e cumpliu o descenso de sete horas previsto ata o chan do cometa. Atinou con precisión no lugar elexido polos operadores e os científicos. Pero non se activaron os arpóns que debían anclalo ao chan e evitar, precisamente, que saíra outra vez hacia o espazo dado que o pequeno cometa non ten gravidade suficiente para suxeitala (a Philae pesaba cen kilos na Terra, pero apenas pesa un gramo na superficie del 67P/Churyamov-Gerasimenko).

Os cometas reflexan como era primitivamente o noso sistema solar, e sufriron moi poucas modificacións dende fai máis de 4000 millóns de ano. Por iso estudialos é unha tarea prioritaria para a ciencia. Ata o proxecto desta sonda, soamente se realizaron sobrevoos aos cometas, e esta é a primera sonda que estuda detalladamente un cometa.

 A sonda foi parar a un lugar conpendentes pronunciadas arredor e está na sombra, polo que os seus paneles solares non xeneran suficiente enerxía (calculan que ten una hora e media de iluminación diaria fronte ás seis horas necesarias para recargar as baterías). O robot Philae, antes de sufrir o apagón ao quedarse sen enerxía, detectou moléculas orgánicas de carbono, os ladrillos fundamentais para a vida na Terra. Esta achega  tivo lugar grazas aos experimentos iniciados antes de que o robot entrase nun estado de ’stand-by’ tras non poder recargar as súas baterías solares. Esta achega apoia a Teoría da Panspermia.