IES A Basella (Vilanova de Arousa, Pontevedra)

 Está ben ou está mal? É algo ético? Seremos capaces de facelo? Antes de todas estas preguntas, cómpre explicar un pouco o que é a reproxenética.

Nunha linguaxe máis coloquial, falamos de “bebés de deseño”, que ven sendo o mesmo que escoller os caracteres do teu fillo: se queres que sexa louro, de pel bronceada, que teña ollos azuis… Ten tamén a súa parte interna: eliminar as enfermidades xenéticas e hereditarias que tiña moitas posibilidades a padecer, curar ao irmá si ten algun problema dos anteriores…

En España xa saiu a lei de reproducción asistida, que permite facer isto, pero só coa condición de salvar ao irmá maior, con rigrosos estudos sobre cada caso particular e sen modificar a parte física do fillo. En EE.UU. sen embargo, permiten modificar tamén a parte física.

 Poñámonos no caso de que fose legal todo o proceso, elixir a parte interna e externa do fillo. Teriamos fillos máis guapos? Eu persoalmente creo que os nenos seguirán sacándose defectos e complexos a sí mesmos sexan como sexan, e nunca acadaríamos o que buscamos: a perfección.

Por outra banda, os “bebés a carta” só poderían permitirse telos as familias ricas, pois este proceso é moi caro, polo tanto os nenos das familias pobres seguirían saíndo ao azar, o que suporía que naceran algúns nenos con problemas xenéticos. Isto acrecentaría a discriminación a ese colectivo menor, grazas a que os “ricos” non terían nunca ningún problema deste tipo.

E se se legaliza e algo sae mal, quen sería o responsable da modificación xenética? Botámoslle as culpas aos pais, ao Estado ou aos médicos? Todos terían parte de culpa, pois se o Estado non o permitise, problema resolto; pero se os pais non o fixesen, aínda que se legalizara, tamén estaría solucionado. Os médicos son os que neste caso teñen menos culpa, pois acatan ordes, pero sempre se poden negar a facelo.

Estaremos ante un caso de euxenesia moderna? Ou é simple capricho persoal?

E vós que opinades sobre isto? Pensades que está ben ou que non se debería facer?

Identificación de vítimas en grandes desastres coma o terremoto de Haití, identificación de asesinos con restos de pel ou pelos na escena do crime (coma na serie CSI) ou probas de paternidade, todas son hoxe posible gracias á técnica da PCR , (reacción en cadea da polimerasa), descuberta nos anos 80 por Kary Mullis, premio Nobel de Química no 93.

Busca a utilidade desta técnica no campo da evolución.

As mutacións son erros ou alteracións que se producen na transcripción ou copia do material xenético, presentes en todos os seres vivos, aínda que a miudo non nos demos de conta de que están presentes.

Podemos clasificalas atendendo a diversos factores:

-Segundo o mecanismo causal, temos: mutacións moleculares ou xénicas (que afectan á secuencia de nucleótidos) , cromosómicas (que afectan ao número de xenes por cromososma ou aos cromososmas) e xenómicas (que afectan a todo o complemento cromosómico ou xenoma) .

-Segundo os seus efectos ou consecuencias:  morfolóxicas (afectan á distribucíón corporal), letais (afectan á supervivencia), condicionais (afectan ao fenotipo en determinadas condicións ambientais), bioquímicas (afectan ao funcionamento das enzimas), perda de funcíon (algunha das función do organismo non se pode levar a cabo), ganacia de función (un novo xene co seu correspondente fenotipo).

-Segundo a natureza dos axentes mutáxenos (causantes das mutacións): naturais ou espontáneas e inducidas (ben sexa por axentes físicos, químicos ou biolóxicos).

Investiga sobre os tipos de axentes mutáxenos aos que podes estar exposto/a ao longo do día e recólleos de xeito breve. Investiga tamén que tipo de mutacións poderían ocasionar.

O millo, un dos cereais máis consumidos, foi introducido fai séculos, pero é o mesmo millo o de hoxe en día que o de séculos pasados? Pois o certo é que non, nin sequera é igual ó de fai tan só 15 anos. E diredes vós como é posible? Debido ao sometemento de certos alimentos, como este, á enxeñaría xenética: son os chamados alimentos transxénicos, aqueles obtidos dun organismo ó que se lle incorporou xens de outro para producir unha característica desexada.
As grandes multinacionais, como Monsanto ou Pioneer, promoven o cultivo de alimentos transxénicos alegando beneficios como que son máis productivos grazas á resistencia ás pragas ou herbicidas, e introdúcenos en países en vías de desenvolvemento co pretexto de acabar coa fame; pero apenas citan os riscos de consumilos. E aínda que moitos de nós pensemos que non os inxerimos, porque a maioría son alimentos como a soia ou o millo, é case imposible non facelo pois atópanse como ingredientes de edulcorantes e espesantes ademais de seren consumidos polos animais dos que logo nós comemos a súa carne ou bebemos o seu leite.
Recentemente, un estudo realizado en Estados Unidos demostrou que as plantacións transxénicas son, co tempo, menos produtivas que as tradicionais. As súas investigacións tamén proban que os organismos xenéticamente modificados conlevan riscos para a nosa saúde: en toxicoloxía, na función inmunitaria, na reprodución, no metabolismo, na xenética…. Ademais, estudos en animais alimentados con transxénicos provocáronlles un envellecemento acelerado, alteracións da insulina e da formación de proteínas, e cambios no fígado, riles, bazo e no sistema gastrointestinal; a parte de se dar casos de vacas e porcos que quedaron estériles.

Publicado por Lucía Rey Carro

Co paso dos anos, apareceron novos coñecementos sobre a estrutura, funcións e características do ADN. Isto foi posible aos numerosos avances científicos e tecnolóxicos  no campo da medicina e investigación. Grazas a estes avances e descubrimentos, foi posible a aparición do que hoxe coñecemos como Enxeñaría Xenética.

A Enxeñaría Xenética é a manipulación do material xenético mediante diversos procedementos, que permiten a transferencia dos xenes dunhas células a outras ou a súa eliminación.Grazas a isto, existen os “organismos transxénicos” que son organismos que sufriron alteracións do material hereditario por medio da manipulación xenética, introducindo neste, un xene provinte doutro organismo.Tamén coñecemos a Biotecnoloxía, que trata da aplicación de procedementos xenéticos para crear organismos capaces de sintetizar produtos específicos para un alto valor comercial.

A aplicación destas técnicas utilizada pola enxeñaría xenética, permitiu elevar a calidade de vida dos seres humanos, algunha aplicación da Enxeñaría Xenética na medicina é a produción de menciñas, un exemplo moi claro é o das persoas que padecen diabetes, estas teñen escaseza de insulina, entón prodúcese insulina que se obtén a partir da levadura Saccharomyces cerevisiae, na cal se clona o xene da insulina humana, actualmente prodúcese insulina en grandes cantidades, polo que se pode comprar na farmacia. Outra aplicación na medicina, é a da obtención de anticorpos monoclonais, o proceso abre as portas para loitar contra as enfermidades coma o cancro e, antes de que apareza ningún síntoma, diagnosticalo.

Non só hai aplicacións para a medicina, senón que tamén hai para o melloramento do ambiente, a produción de alimentos… Nesta aplicación utilizase un xene artificial para crear un novo tipo de “xitomate” que este, ten bo sabor e conservase en bo estado durante máis tempo e retrasa o proceso de putrefacción.

 As noticias nos medios de comunicación sobre manipulación xenética, células nai, clonación ou transxénicos, están hoxe á orde do día. Para poder ter unha opinión fundamentada nestos temas, deberemos coñecer como funciona o xenoma, en qué consisten estas técnicas de manipulación xenética e que vantaxes e riscos presentan.

Repasaremos algúns conceptos básicos de xenética, cómo funcionan algunhas técnicas de enxeñería xenética e qué son as células nai, gracias a unhas fantásticas presentacións cedidas por César Pais do IES Chan do Monte (grazas) e tamén repasaremos algo sobre mutacións.

Con toda esta información, sínteste máis preparado/a para opinar en temas relacionados coa biotecnoloxía? Ánimo, busca unha noticia desta temáitca e da unha opinión crítica.

O automóbil foi inventado en Alemania, en 1886 por Carl Benz. Pouco despóis,en 1910, Henry Ford comezou a producir automóbiles nunha cadea de montaxe, sistema totalmente innovador que lle permitiu alcanzar cifras de fabricación ata entonces impensables.Estos coches funcionaban con petróleo, como hoxe en día, pero agora por culpa da contaminación e da escaseza desta materia prima, este tipo de vehículos empeza a ser inviable para moita xente; así que científicos e enxeñeiros traballan en conxunto para procurar novas fontes de enerxía alternativas que poidan propulsar vehículos nun futuro cercano. Algunhas destas alternativas son:

• Os motores eléctricos: unha batería alimenta o motor que fai que o vehículo se mova.Os inconvenientes destes motores é o caro mantemento e a limitada velocidade e rpm que alcanzan.

• Os motores híbridos: un motor elétrico move o vehículo por debaixo dunhas determinadas revolucións por minuto,ao superar esas revolucións o vehículo pasa a moverse co motor de combustión.O inconveniente deste motor e o peso.

• Os motores de biocombustible: o seu funcionamento é similar ao do motor de combustión tradicional substituíndo o combustible fósil por bioetanol.O inconveniente é que no proceso de refinamento libéranse gases que agravan o efecto invernadero.

Ademáis de ideas máis radicais que por agora só son proxectos:

• Coches que frotan ao reaccionar cos minerais do subsolo.

• Un vehículo eléctrico con motores independentes en cada roda,con baterías de litio que alimentan os motores . Unha pila de combustible funciona coma un extensor de autonomía que recarga as baterías cando é necesario, ademáis, os paneis solares do teito suministran enerxía para os sistemas de iluminación.

• Un deseñador anónimo,deseñou polos 100 anos de Cadillac, un prototipo chamado WTF (World Torium Fuel), este deseñador pensou en como será a propulsión no futuro, onde a idea de usar torio como combustible foi a elexida. Este alimentará as baterías eléctricas coas que se movería o WTF. A idea é que a batería dure 100 anos.

Un novo descubrimento alarma aos científicos. Fernando Serrulla propuxo unha nova teoría médica que podería barrer para sempre o mito do lobishome galego, Manuel Blanco Romasanta: O asasino múltiple nacido nunha aldea de Esgos que en 1853 salvouse do garrote vil tras un proceso xudicial sin precedentes, seguido con interés en toda España e financiado por Isabel II, sería na realidad unha femia, unha lobismullernacida con un extraño síndrome de intersexualidade.

Xa se sabía que Blanco Romasanta foi inscrito na partida de nacemento, en 1809, como Manuela, aínda que un rexistro parroquial, oito anos máis tarde, o confirmaba como Manuel. O antropólogo Xosé Ramón Mariño Ferro xa apuntou fai tres anos a posibilidad de que Romasanta fose unha muller. Agora Serrulla corrobórao, suxire unha enfermidade concreta e aporta novos datos. Aínda que di que a seguridade absoluta non a poderá ter se non realiza unha proba xenética a cal habería que conseguir sacando unha mostra de algún dos familiares do asasino que supostamente siguen vivindo na provincia de Ourense. 

Fernando Serrulla fala de pseudohermafroditismo feminino, unha forma de estado intersexual que viaxa nos xenes de pais a fillos. Blanco Romasanta era Manuela. Tiña sexo de muller pero, a causa deste pseudohermafroditismo, segregaba unha cantidade desmesurada de hormonas masculinas e sufriu un proceso de virilización. “Estas persoas, debido aos andróxenos, poden presentar episodios de forte agresividade.

Lise Meitner foi unha física austríana, nacida en Viena (7-11-1878) e falecida en Cambridge (27-10-1968).

Naceu no seo dunha familia xudea. En 1901 entrou na Universidade de Viena, na que estudou física xunto con Ludwig Boltzmann. Ao rematar o doutorado, en 1907, mudouse a Berlín para seguir as clases de Max Planck, e estivo xunto a Otto Hahn nunha investigación que durou máis de trinta anos,  co que descubriu o protactinio en 1918. Foi profesora no Instituto Kaiser Wilhelm da Universidade de Berlín dende 1926 ata 1933.

 No 38 abandonou Alemaña e ingresou no Instituto de Manne Siegbahnla  da Universidade de Estocolmo como investigadora atómica, alí estableceu contacto co seu sobriño, Otto Frisch. Otto Hahn e Fritz Strassmann crearon o primeiro exemplo da fisión nuclear coa contribución de Lise Meitner. Os resultados deste exemplo foron publicados por Hahn en 1939, pero foi Meitner a que introduciu o termo da fisión nuclear nunha explicación do fenómeno nun traballo publicado na revista “Nature”.

Suxeriu a existencia da reacción en cadena o que contribuiu ao desenrolo da bomba atómica, realizou grandes aportes tanto á teoría atómica como ao campo da radioactividade e colaborou con Otto Hahn, premio Nobel de Química, no descubrimento da obtención do punto de fisión. A pesar destos feitos, nunca foi recoñecida como coautora deste descubrimento por ser xudea. Recibiu o recoñecemento polas súas contribucións á física en 1996, cando lle foi concedido o premio Enrico Fermi nos Estados Unidos. Tamén se nomeu o Meitnerio no seu honor.

Faleceu en Cambridge (Inglaterra), o 27 de outubro de 1968. Tal e como ela desexaba, foi enterrada en Bramley (Hampshire, Inglaterra) xunto ao seu irmán Walter, falecido en 1964. O seu sobriño Otto Frish escribiu o seu epitafio: “Lise Meitner: unha física que nunca perdeu a súa humanidade.”

O machismo e o racismo tan arraigados na época que lle tocou vivir a Meitner impediu que fora recoñecida como realmente se merecía, por iso a día de hoxe non é tan coñecida coma outros científicos. Non pensades que esta muller se merecía un oco maior no mundo da Física e da Química?

Os nenos que se encontran no risco da exclusión social e son acollidos por pais homoxesuais experimentan o mesmo aumento no desarrollo cognitivo e en coeficiente intelectual que aqueles acollidos por parellas heterosexuais. O traballo demostra que non hai base científica pra discriminar aos pais pola súa orientación sexual.

Rapaces en situación de acollida familiar que estiveron sometidos a múltiples factores de risco como a exposición prenatal a drogas, o abuso físico e as neglixencias por parte dos pais biolóxicos foron acollidos por proxenitores heterosexuais e por proxenitores homosexuais, tanto mulleres como homes. Case todos os pais estaban casados ou vivían en parlla. Ao longo dos dous primeiros anos despóis da acollida, os nenos realizaron probas psicolóxicas periódicas para evaluar o desarrollo cognitivo, e os pais completaron cuestionarios sobre o comportamento dos fillos.

Houbo moi poucas diferencias entre os nenos durante o tempo que durou a acollida. En xeral, tanto os nenos acollidos por heterosexuais como por gays e lesbianas aumentaron o seu desarrollo cognitivo, e os seus problemas de conduta mantivéronse estables. Ademáis, os coeficientes intelectuales subiron.

A adopción por persoas homosexuais é motivo de controversia en moitos países. Sen embargo, este estudo demostra que “non hai base científica para discriminar aos pais homosexuales”. Os rapaces necesitan persoas que os queiran, independentemente do seu xénero ou orientación sexual.